Thung Nham thuộc xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Hai năm trước nơi đây vẫn còn là một vùng thung lung cỏ dại và lau lách mọc đầy. Có lẽ vì sự hoang sơ này, thêm nơi đất lành nên chim bay về đậu, dần dần trở thành vườn chim rộng lớn với diện tích lên tới gần 350 ha, trong đó có 19 ha rừng nguyên sinh. Trong khi đợi chim về tổ, chúng tôi tới vườn cây ăn quả được trồng trên đồi của khu du lịch Thung Nham với trái cây quanh năm phục vụ du khách, mùa nào thức nấy, tùy theo sở thích của từng người, tham quan cây duối ngàn năm, cây đa trăm tuổi, vào rừng nguyên sinh, khu nuôi trồng thủy sản.

Thời gian thăm vườn chim thích hợp nhất vào buổi sáng và chiều muộn, khi chim bắt đầu đi kiếm ăn hoặc bay về tổ, du khách có thể khám phá những thú vị trong cuộc sống hoang dã của các loài chim. Thung chim hiện nay có gần 50 loài chim cư trú, với số lượng lên tới hàng vạn con, từ vạc, cò, le le, mòng két, bìm bịp, chào mào, sáo đá, chích chòe… Trong đó có một số loài chim quý hiếm như Bạch hạc, Phượng Hoàng đất…

Buổi sáng, đàn cò trắng hay nô đùa tại Hồ Tiên, trước cây đa ngàn năm. Hoàng hôn đứng bóng là lúc vườn chim đông vui nhộn nhịp nhất, chim từ các phương bay về tìm chốn ngủ đậu trắng cả cánh rừng. Cả một vùng chỉ thấy màu trắng của đàn chim đậu trên gốc cây chàm như những bông tuyết trong rừng. Thỉnh thoảng lại có một đàn vút lên không trung, bay vòng quanh khiến không gian quanh đó chuyển động. Càng về muộn thì càng rõ tiếng vạc gọi bầy, cùng với hòa âm của tiếng ếch nhái trong rừng khiến không gian xung quanh trở nên vui nhộn và sinh động. Buổi tối có thể ở lại nhà sàn của Khu du lịch Thung Nham cùng câu cá, đốt lửa trại, thưởng thức những món ẩm thực dân dã, đồng quê để sáng sớm hôm sau tiếp tục ra vườn chim hoặc leo núi.

Khám phá hang động

Để tới được vườn chim, du khách được ngồi thuyền từ bến đò Thạch Bích, qua Thung Nắng và Thung Nham. Trời mùa hè nắng chói chang, giữa mênh mông sóng nước, cây cối, không gian tràn ngập màu xanh của cỏ cây, bên dưới làn nước mát trong veo là rong đuôi chó xanh ngắt. Mỗi khi chiếc thuyền luồn lách qua hang động là thấy như lạc vào thế giới khác, mát lạnh sảng khoái.

Nếu đi theo tuyến hang động, thuyền sẽ đưa tới điểm đầu tiên là động Vái Giời, hay còn gọi là Đàn tế giời. Từ dưới chân núi, leo lên 439 bậc đá sẽ tới cửa động. Động Vái Giời rộng khoảng 500m2, với ba tầng: tầng Địa Ngục, tầng Trần Gian và tầng Thiên Đường. Tầng Địa Ngục là thế giới nhũ đá đủ hình thù, tầng Trần Gian bằng phẳng hơn được nối với tầng Thiên Đường bằng những bậc thang nhân tạo. Tầng Thiên Đường nằm trên cao nhất, đứng từ cửa động có thể phóng tầm mắt nhìn ra một không gian rộng lớn với bầu trời và những ngọn núi phía xa. Qua động Vái Giời, thuyền đi tiếp đến động: Ông Bụt, Tiên Cá, Thủy Cung, Ba Cô là tới vườn chim Thung Nham.

Cảnh sắc đường vào thung chim thay đổi theo mùa. Mùa xuân bừng lên những bông hoa dại, mùa hạ có thêm sắc vàng của lúa chín, mùa thu có sắc tím hoa súng, những triền lau dại cũng bung hoa nở suốt mùa thu, đông. Thỉnh thoảng giữa tiếng mái chèo khỏa nước lại được đánh động bởi tiếng chim gọi bầy, cá nhảy lên đập nước. Ở những khoảng đồng trống trên đường vào thung thấp thoáng mái nhà dân yên ả, thanh bình, người lái đò neo đậu thuyền để chúng tôi có thời gian ngắm nhìn cảnh đẹp và chụp ảnh. Nơi đây rất thích hợp cho những ai muốn nghỉ ngơi, thư giãn và hòa mình vui với thiên nhiên hay “sống chậm” trong không gian yên tĩnh, dễ chịu. Khám phá Vườn chim Thung Nham là hành trình du lịch thú vị để được hoà mình vào thiên nhiên, sông nước, tận hưởng vẻ đẹp hoang sơ, mộc mạc nhưng rất đỗi kỳ thú mà thiên nhiên đã ban tặng cho nơi đây.